Έθνος ανάδελφον

Του Διονύση Γράψα*

Με αυτή τη φράση έμεινε στην ιστορία ο πρώην πρόεδρος της Δημοκρατίας, Χρήστος Σαρτζετάκης. Ο οποίος στις 29 Μαρτίου του 1985-και μετά από μεγάλες περιπέτειες-αναδείχθηκε Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας. Σε μια εποχή που το πανίσχυρο ΠΑΣΟΚ και ο ακόμα πιο ισχυρός και χαρισματικός ηγέτης του αναζητούσαν άλλο πρόσωπο για το ύπατο αξίωμα της χώρας.  Ο «εκφραστής της Δεξιάς» Κωνσταντίνος Καραμανλής δεν ήταν επιθυμητός από τον φιλοκυβερνητικό Τύπο(Αυριανισμός) αλλά κατά πως φαίνεται και από την κομματική βάση του κυβερνώντος κόμματος, που απαρτιζόταν από αριστερίστικα και λαϊκίστικα στοιχεία.

Η αλήθεια είναι πως το ΠΑΣΟΚ έψαχνε τον αντικαταστάτη του Καραμανλή από τις αρχές του 1985. Ο πρωθυπουργός αντιλαμβανόταν πως η επιλογή για την Προεδρία θα έπρεπε να συσπειρώσει την βάση του ΠΑΣΟΚ, βάζοντας μπροστά τις μηχανές και για τις εθνικές εκλογές που κι αυτές έπρεπε να γίνουν το αργότερο το φθινόπωρο του ίδιου έτους. Μάλιστα και ο ίδιος ο Παπανδρέου φαίνεται πως εκμυστηρευόταν σε στενούς του συνεργάτες πως «δεν υπάρχει καταλληλότερος από τον Καραμανλή»  όταν εκείνοι τους μετέφεραν τις επιφυλάξεις τους, από το «κλίμα» που έπιαναν στα καφενεία και τα πεζοδρόμια της εποχής.

Ο Παπανδρέου καθώς και ο πανίσχυρος υπουργός Εσωτερικών και Δημοσίας Τάξεως, Μένιος Κουτσόγιωργας,έψαχναν μια αφορμή για να τα «σπάσουν» με τον ιδρυτή της ΝΔ. Και επειδή κατά την διάρκεια της «συγκατοίκησης» τους, το κλίμα μεταξύ Καραμανλή και Παπανδρέου ήταν σχετικά ήπιο επανήλθε η συζήτηση για τις υπερεξουσίες του Συντάγματος του 1975, που ήταν «πνευματικό τέκνο» του Καραμανλή και στο οποίο ο Παπανδρέου είχε ασκήσει δριμύτατη κριτική.

Αλλά και ο Ανδρέας για κανένα λόγο δεν επιθυμούσε να κυβερνάει με την δαμόκλειο σπάθη των υπερεξουσιών ενός θεσμού που μπορούσε να διακόψει την θητεία της Βουλής όταν αυτή βρισκόταν «σε προφανή δυσαρμονία με το λαϊκό αίσθημα». Ποιος θα  το έκρινε αλήθεια αυτό; Ο Ανδρέας το θεωρουσε ως βαθύτατα αντιδημοκρατική διάταξη. Που ναι μεν αντικατόπτριζε την δυναμικότητα των θεσμών μετά την κατάρρευση της χούντας, αλλά αυτές οι συνθήκες είχαν παρέλθει πια. Έτσι επελέγη ο Σαρτζετάκης, με φόντο τον πρωταγωνιστικό ρόλο του ως δικαστικού κατά την εξιχνίαση της υπόθεσης Λαμπράκη. Το αντιΚαραμανλικό φόντο της επιλογής ήταν ευδιάκριτο. Και φυσικά δημιουργούσε φρενίτιδα ενθουσιασμού στο ΠΑΣΟΚ, οι βουλευτές του οποίου ετοιμάζονταν με «βαριά καρδιά» να ψηφίσουν Καραμανλή.

Ο δημοφιλέστερος πολιτικός εκείνης της εποχής μάλιστα, ο Γιώργος Γεννηματάς έλεγε δημόσια πως η κυβέρνηση δεν «πρέπει να χαρίζει τον Καραμανλή στην Δεξιά». Ίσως είχε πέσει και αυτός τότε θύμα της τάσης του Ανδρέα να αιφνιδιαζει τους πάντες και τα πάντα. Τα τραγελαφικά που συνόδευσαν την εκλογή του αρεοπαγίτη δικαστικού με τα «ομοιόμορφα και όχι ομοιόχρωμα» ψηφοδέλτια έφεραν σε δύσκολη θέση έγκριτους ακαδημαϊκούς, καθώς εκτός από τον έλεγχο της ΚΟ του ΠΑΣΟΚ, στο προσκήνιο είχε βρεθεί και το ζήτημα της ψήφου του προέδρου της Βουλής, Γιάννη Αλευρά, ο οποίος προσωρινά αναπλήρωνε τον παραιτηθέντα Καραμανλή που μόλις είχε μάθει πως δεν θα προταθεί, αποχώρησε από τον θεσμό σαν το κακομαθημένο παιδί που του είχαν πάρει το παιχνίδι του.

Ο Σαρτζετάκης κυριολεκτικά ξεκινούσε την θητεία του σε συνθήκες «ανάδελφες». Κι ας μην εξήγησε ποτέ τι σήμαινε αυτό. Άλλωστε είχε μια δική του αίσθηση του χιούμορ, όπως έλεγε για αυτόν και η Αλίκη Βουγιουκλάκη.

*Ο Διονύσης Γράψας είναι ιστορικός.

ΜΑ Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία, ΕΑΠ

 

 

 

Διαβάστε επίσης

ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΑΡΘΡΑ